Strona główna Storczyki.pl
Zygopetalum mackayi (Hooker 1827), syn. Zygopetalum mackayi (Hooker 1827).
Nazwa gatunkowa pochodzi od nazwiska angielskiego hodowcy storczyków.
Zygopetalum mackayi należy do:
Podrodzina: Epidendroidae
Plemię: Maxilarieae
Podplemię: Zygopetalinae
Do Zygopetalinae należy dużo storczyków o pięknych, najczęściej pachnących kwiatach. Najbardziej popularne to: Pescatoria, Warscewiczella, Huntleya, Cochleanthes, Kefersteinia i inne.
Do Zygopetalum należy czterdzieści gatunków, z których tylko kilka ma kwiaty bez zapachu (Z. maculatum, microphytum, sincoranum itd.).
Zygopetalum mackayi jest często mylone z Zygopetalum intermedium (Hort. 1855). Najłatwiejszą do zauważenia różnicą jest to, że u Zygopetalum mackayi wewnętrzne płatki okwiatu są znacznie krótsze niż zewnętrzne, zamiast być tej samej długości, zaś wewnętrzna część warżki jest tylko nierówna, a nie kędzierzawa, a dolna część prętosłupa jest gładka i nie pokryta włoskami.
Zygopetalum mackayi zostało użyte do utworzenia wielu krzyżówek lepiej znoszących wysoką temperaturę w zimie. Niektóre pachną słabiej od rośliny matecznej.
- Z.mackai.jpg (84.55 KiB) Przeglądane 20108 razy
W stanie dzikim występuje w górskich rejonach Peru, Boliwii i Brazylii.
Jest storczykiem naziemnym, ale rośnie również jako epifit. Często rośnie na stromych, górskich łąkach, poboczach dróg, w cieniu drzew lub krzewów.
- Starsze i odwodnione psb.JPG (93.62 KiB) Przeglądane 20111 razy
Warunki uprawy
Podłoże
Podłoże dla Zygopetalum powinno być grubo i średnioziarniste. Zazwyczaj jest to kora pinii. Zbyt duże kawałki przycinam sekatorem. Korę najlepiej zmieszać z średnioziarnistym keramzytem, lub pumeksem w ilości 10%. Można dodać trochę węgla drzewnego oraz nieco pociętych liści bukowych.
Każdą mieszankę zawsze odkażam gotując na parze jak szparagi. Podłoże jest umieszczone w luźnej szmatce i nie ma kontaktu z wrzącą wodą.
Podlewanie /wilgotność
W okresie wzrostu podlewanie powinno być obfite, ale należy zwrócić uwagę, aby bryła korzeniowa między podlewaniami lekko przesychała.
Woda może być wyżej zmineralizowana, ale zawsze mniej niż 8*n twardości ogólnej.W czasie spoczynku obniżam mineralizację mieszając dostępną wtedy wodę ze zdemineralizowaną.
Gdy nowa pseudobulwa znacznie urośnie, a liście zwolnią wzrost, co następuje zwykle w październiku, wprowadzam roślinę w okres spoczynku, moczę wtedy bryłę korzeniową wraz z doniczką w wodzie zdemineralizowanej.
Wodę, którą podlewam swoje rośliny często zmieniam, wg mnie najlepsza jest przywożona z gór, miękka, szczególnie z terenów, gdzie występują torfowiska.
Wilgotność powietrza w jakiej uprawiam Zygopetalum mackayi jest bardzo niska.
W zimie wynosi 30-40%, rzadko 20% (przy wyżu kontynentalnym). W lecie, jest zależna od pogody i przy otwartych oknach wynosi 40-50%, a w czasie ulew 60-80%.
Roślina zaadoptowała się do tak przesuszonego środowiska.
Ważne!
Liście Zygopetalum nie mogą być zraszane.
W przeciwnym razie zapadną na chorobę grzybową objawiającą się czarnymi, zagłębionymi plamami.
Jej przebieg jest lekki i zadbane rośliny ulegają samowyleczeniu.
Zygopetalum o wiele słabiej reaguje na przemywanie liści wacikiem, każdorazowo płukanym w ciepłej wodzie.
Dzięki temu zwalczam również wszystkie stadia rozwojowe przędziorków.
Okres spoczynku trwa od listopada do końca stycznia, połowy lutego. Najmniejsze racje wody, w ilości maksymalnej 25 cm 3 powinny przypaść na grudzień.
Zmniejszenie ilości wody jest niezbędne dla osiągnięcia kwitnienia.
Należy wtedy również obniżyć temperaturę do 10*C, w ostateczności 18*C.
Wskazanym jest więc rozszczelnienie lub uchylenie okna w pobliżu, aby roślina odczuwała dobowe wahania temperatury.
W czasie silnych mrozów roślinę przestawiam na nieogrzewaną klatkę schodową.
Okres wegetacyjny rozpoczyna się w lutym wzrostem nowych korzeni.
Warto wtedy przeprowadzić kąpiel bryły korzeniowej, wraz z doniczką, w wodzie zdemineralizowanej przez pół godziny do trzech kwadransów.
W miarę wzrostu liści i korzeni pseudobulwy która już kwitła, zwiększam porcje wody. Tempo wzrostu maleje w lipcu, sierpniu, wtedy zaczyna wyrastać następna, nowa pseudobulwa, która zakwitnie w zimie. Wtedy też może dojść do żółknięcia jednego, dwóch liści na najstarszej psb, która jako bezlistna, będzie pełniła rolę magazynu substancji pokarmowych. Zdrowa, silna roślina w jednym sezonie wegetacyjnym może wytworzyć kolejno dwie pseudobulwy.
Temperatura
Zakres temperatur w jakich roślina najlepiej rośnie kształtuje się od 34*C do -3*C. Jednak w uprawie parapetowej warto zaoszczędzić roślinie tak skrajnego chłodu,
a minimalna temperatura od 10*C do 18*C także wystarczy do zainicjowania kwitnienia oraz przebycia niezbędnego okresu spoczynku.
Nawożenie
W okresie pełnej wegetacji nawożenie powinno być cotygodniowe, w ilości 1/4 do 1/2 dawki nawozu dla storczyków np. Compo NPK=3:6:6 lub ,,OrchiFit,, NPK=2:1:1.
W lecie można zastosować raz lub dwa razy nawóz Peters Professional typu blossom-booster NPK=10:30:20.
Aby uchronić wrażliwe korzenie przed spaleniem należy co 1, 2 miesiące kąpać bryłę korzeniową. Po takiej kąpieli roślinę się nawozi. Częstotliwość zasilania zmniejszam w ciągu miesiąca od wytworzenia nowych pseudobulw, co przypada na wrzesień lub październik.Od października nie nawożę, potem zmniejszam dawki wody i wprowadzam roślinę w stan spoczynku.
Koniecznie należy sprawdzać daty ważności nawozów.
Jeśli użyjemy przeterminowanego nawozu korzenie mogą ulec spaleniu.
Przesadzanie
Ponieważ system korzeniowy jest rozległy należy stosować doniczki nieco większe niż np. dla Cymbidium.
Najlepsze są doniczki plastikowe z wypalonymi dodatkowymi otworami, aby zwiększyć przewietrzanie podłoża.
Dla ochrony przed zagniwaniem korzeni na spodzie musi się znaleźć drenaż z keramzytu. Nie polecam glinianych doniczek, ponieważ korzenie silnie przyrastają do ich ścianek.
Każde przesadzanie i dzielenie Zygopetalum mackayi długo odchorowuje i najprawdopodobniej nie zakwitnie w najbliższym sezonie.
Najlepszą porą na delikatne przesadzenie jest wczesna wiosna, tuż przed wzrostem nowych korzeni.
Światło
Światło jasnego i dużego, północnego okna spełnia minimalne zapotrzebowanie Zygopetalum.Doświetlanie nie jest jeszcze potrzebne.
Najlepsze jest okno ze wschodnią lub zachodnią wystawą, ale roślinę w czerwcu i lipcu należy lekko cieniować.
Południowa ekspozycja jest zbyt gorąca i koniecznie wymaga cieniowania w lecie.
Pokrój
Zygopetalum jest dość dużym storczykiem, zasadniczo naziemnym.
Pseudobulwy o wysokości do 7cm są jasnozielone, gładkie i błyszczące. Mają kształt owalny, zwężają się ku górze i lateralnie są lekko spłaszczone. W miarę starzenia się, czy choroby, pseudobulwy stają się bruzdkowane, z poprzecznymi rowkami.
We wczesnym okresie okrywa je 2-5 (na stronę licząc) przylistków, wyrastających po dwóch przeciwległych stronach.
Po latach liście odpadają i pozostają tylko beżowe łuski oraz zasadnicze liście, które wyrastają ze szczytu.
Jest ich 2, 3 , o szerokości 3-3,5 cm i długości 40-90 cm. Brzegi liści są faliste. Zygopetalum najlepiej rośnie zawieszone, tak aby liście mogły swobodnie zwisać. Ich cechą charakterystyczną jest specyficzny dźwięk trzeszczenia przy poruszaniu.
Kwiatostan
Łodyga kwiatowa wyrasta spomiędzy przylistków nowej pseudobulwy w październiku lub listopadzie, przed głównym okresem spoczynku. Posiada długość do 1m, dźwigając do siedmiu kwiatów, o średnicy 6-8 cm. Jest krucha i trzeba ją podwiązywać.
Silne pseudobulwy wydają równocześnie dwie łodygi kwiatowe. Kwiaty otwierają się równocześnie i silnie pachną całą dobę, z przerwą w południe.
Z bliska pachną hiacyntem i kamforą, z odległości 5 m skórką pomarańczową, słodko. Pod koniec kwitnienia, które trwa 4-5 tygodni, zaczyna dominować zapach zgniecionej trawy, ale dalej jest przyjemny. Kwiaty są woskowe. Zewnętrzne i wewnętrzne płatki okwiatu często zakrzywiają się do środka. Mają barwę oliwkową z dużymi nieregularnymi cętkami brązowo bordowymi (jak u ocelota).
Końcówki płatków są ostre i odginają się do tyłu.
Warżka jest duża, sercowata, biała w przerywane pręgi koloru fioletowego.
Pręgi zbiegają się ku prętosłupowi, który ma jaśniejsze odcienie płatków okwiatu.
Choroby/szkodniki
Zygopetalum mackayi nie jest podatne na choroby. Należy jednak uważać przy podlewaniu, aby nie zalać stożka wzrostu.
Jeśli zalanego nieostrożnie stożka wzrostu nie osuszy się natychmiast ciężka choroba grzybowa jest pewna.
Piętą Achillesową tej rośliny są:
1. Przyciąganie przędziorków. Ponieważ nie stosuję oprysków chemicznych muszę minimum co 2 tygodnie przemywać je wacikiem, każdorazowo płukanym pod ciepłą, bieżącą wodą.
W ten sposób udaje się przędziorki utrzymać w tak małej liczebności, że nie wyrządzają dużych szkód.
2. Bardzo wysoka wrażliwość korzeni na urazy mechaniczne (przesadzanie) i chemiczne.
Nawozimy rozważnie i nawozami dobrej jakości.
Jesienią 2010r dwa razy zastosowałam nawóz Agrecol w bardzo dużym rozcieńczeniu i spaliłam korzenie wielu storczykom.
Najszybciej zareagowało Zygopetalum mackayi. Objawiło się to kurczeniem wszystkich pseudobulw, potem czernieniem najmłodszych liści. Po wielu kąpielach bryły korzeniowej w wodzie zdemineralizowanej, obcięciu obumarłych korzeni, sytuacja zdaje się powracać do normy.
Rozmnażanie
Rozmnażanie w uprawie parapetowej jest możliwe tylko przez podział na co najmniej grupę czterech pseudobulw.
Inna sytuacja zachodzi, gdy podczas przesadzania roślina sama rozsypie się na pojedyncze pseudobulwy. Należy je posadzić w kwaśny torf, umiarkowanie podlewać, a prawie wszystkie wytworzą korzenie.
Gdy system korzeniowy się wzmocni i przerośnie torf, pseudobulwy należy przesadzić w drobniejsze, niż opisałam podłoże.
Okres spoczynku młodych roślin powinien być zaznaczony, ale nie tak radykalnie jak u roślin dorosłych.
Zygopetalum mackayi uprawiam od 1998roku.
Jest to stale ten sam egzemplarz, był wielokrotnie dzielony i przeżył wiele inwazji przędziorków, mimo to rośnie i kwitnie niezawodnie.
Opracowała - Marta Uścieńska
